TopDierenwinkels

Barnevelder

De barnevelder is een zeer mooi kippenras uit de plaats Barneveld te Nederland. Het zijn vrij forse kippen met een gewicht van 2,75 tot 3,5 kilo en de hennen leggen behoorlijk wat donkerbruine eieren op jaarbasis: zo’n 190 stuks. Barnevelders zijn ontstaan uit regionale, rasloze hoenders en diverse – voornamelijk – Aziatische rassen als de Cochin en Brahma. Hoe ziet de barnevelder er precies uit, welke eigenschappen hebben ze en waarom is de barnevelder zo bekend – in tegenstelling tot vele andere kippenrassen?

kippenrassen topdierenwinkels

Andere benamingen

De barnevelder staat ook bekend onder de naam ‘Barneveldse kip’ of ‘Barnevelds hoen.’

Land van herkomst

De barnevelder komt uit de regio van de Nederlandse plaats Barneveld.

Geschiedenis

De barnevelder komt, zoals de naam al doet vermoeden, uit de Nederlandse plaats Barneveld. Barneveld staat al eeuwenlang bekend als ‘het koninkrijk der kippen’. De geschiedenis en exacte herkomst van de barnevelder is soms onduidelijk, maar het is wel bekend dat de barnevelder rond het jaar 1850 is ontstaan. Naar alle waarschijnlijkheid is dit typische leghoen ontstaan uit kruisingen tussen regionale legkippen en diverse Aziatische rassen. Hoewel de meningen nogal kunnen verschillen, is men het er vrijwel over eens dat in ieder geval Cochins, Langshans (ook wel Duitse Langshans genoemd) en Brahma’s aan de wieg hebben gestaan bij het ontstaan van de Barneveldse kip.

In de loop der jaren zijn er nog meerdere (tot op heden onbekende) rassen ingekruist, waardoor er een grote diversiteit aan kleuren en kleurslagen ontstond binnen het barnevelder-ras. Door strenge selectie zijn de meeste kleurslagen uit het ras gefokt, en worden er nog maar een paar kleuren en kleurslagen erkend.

Uiterlijke kenmerken

Als je naar de barnevelder kijkt, zie je een middelzware kip met een middellange en holronde rug. De overgang van rug naar staart moet een vloeiende lijn vormen. De borst is goed gerond, vol en breed. De kop van zowel haan als hen is getooid met een enkele, middelgrote kam. De rasbeschrijving meldt dat de kam het liefst vier tot vijf brede kamtanden moet hebben, alhoewel dit in de praktijk vaak niet haalbaar is. De oorlellen van een barnevelder zijn rood, de oogkleur is een diep roodbruin.

De vleugels van de barnevelder worden goed opgetrokken en strak tegen het lijf gedragen. De staart wordt halfhoog gedragen en mag daarbij niet volledig gespreid worden. De haan heeft brede sikkels en bijsikkels in de staart, die de staartstuurveren haast geheel afdekken. Hanen hebben donkergele poten. Hennen hebben ook gele poten, maar aan de voorzijde zijn deze poten afgedekt met bruinrode schubben.

Hanen hebben een gewicht van zo’n 3,5 kilo en ringmaat 20. Hennen wegen iets minder, namelijk 2,75 kilo en hebben ringmaat 18.

Kleuren

Doordat er veel rassen hebben bijgedragen aan de totstandkoming van de barnevelder, kwam er op een gegeven moment een breed scala aan kleuren en kleurslagen voor bij de barnevelder. Om de hoeveelheid kleuren en kleurslagen te beperken, is er besloten een groot deel van de kleuren/kleurslagen weg te nemen, en maar een beperkt aantal van deze goed te keuren bij de rasvereniging. Barnevelders die geboren werden met een andere kleur/kleurslag dan de goedgekeurde kleuren en kleurslagen, werden uitgesloten van de fok. Door deze maatregel komen andersgekleurde barnevelders nog maar zeer weinig voor anno 2020, maar zeer zelden worden er nog wel andersgekleurde kippen geboren.

De kleurslagen die vandaag de dag (2020) worden erkend, zijn:

  • Eenkleurig zwart
  • Eenkleurig wit
  • Dubbelgezoomd
  • Blauw dubbelgezoomd

De dubbelgezoomde kleurslag wordt in vrijwel alle landen met een rasstandaard van de barnevelder goedgekeurd, evenals de zwarte en witte dieren. In Duitsland zijn er naast bovengenoemde kleuren ook nog blauwe en donkerbruine kleurslagen erkend.

Karakter

Barnevelders zijn vitaal en zijn in staat zich bijna overal thuis te voelen. De dieren kunnen zowel in een ren als los gehouden worden, door hun gewicht vliegen ze namelijk amper. Ze hebben een rustig karakter en kunnen gemakkelijk tam gemaakt worden wanneer hier van jongs af aan goed aandacht aan besteed wordt door de eigenaar.

Broedsheid en eieren

Barnevelder hennen staan bekend om hun kwaliteiten als uitstekende legkip. Ze leggen zo’n 190 eieren per jaar van zo’n 60 gram per stuk, en de eikleur is zeer donkerbruin. Het enige andere kippenras dat zulke donkere eieren legt, is de Marans. De kleur van de eieren bij de barnevelder is niet constant. Aan het begin van het legseizoen, in de lente, zijn de eieren zeer donkerbruin van kleur. Hoe meer eieren ze legt, hoe lichter de kleur van de eieren zal worden. In het voorjaar, wanneer er een nieuw legseizoen begint, zullen de eerste eieren weer zeer donkerbruin worden.

De hennen staan er om bekend zelden of nooit broeds te worden, zoals bij de meeste legrassen het geval is.

Gebruiksdoel

Van oorsprong is de barnevelder een typisch legras. Echter heeft dit kippenras aan populariteit moeten inboeten als legras, daar er leghybriden zijn ontwikkeld die tot zo’n 100 – 150 eieren meer produceren op jaarbasis. De barnevelder wordt sinds de Tweede Wereldoorlog voornamelijk gehouden als sierkip door hobbyisten, hobbyboeren, kinderboerderijen en door sportfokkers die pluimveetentoonstellingen afstruinen met hun kippen.

Naast het feit dat in vroegere tijden de barnevelder als legkip gehouden werd, deed het dier ook dienst als vleesras. Vooral de hanen werden opgefokt voor het vlees. Tegenwoordig wordt de barnevelder haast nooit meer ingezet als vleesras.

Bijzonderheden

De meeste mensen die een bruine leghybride zien, denken dat het gaat om de welbekende barnevelder. Dit is echter onjuist. De barnevelder is inderdaad een bruine kip, maar kan ook voorkomen in andere kleuren en kleurslagen, en wordt tegenwoordig nooit meer gehouden als legkip in de professionele pluimveehouderij.

Overige informatie

Barnevelders staan er om bekend erg vatbaar te zijn voor de ziekte ‘Marekse verlamming’. Fokkers die van hun dieren houden, zorgen er dan ook voor dat de eendagskuikens preventief worden ingeënt tegen deze ziekte. Wanneer je een barnevelder wilt aanschaffen, is het altijd raadzaam aan de fokker of eigenaar te vragen of de dieren geënt zijn tegen de ziekte. Is dit niet het geval, ga dan langs de dierenarts of veearts om de kip alsnog te laten enten.

De Barnevelder is in feite niet heel zeldzaam te noemen, toch heeft de Stichting Zeldzame Huisdierrassen de barnevelder op de lijst met zeldzame hoenders uit Nederland geplaatst. De reden hiervoor is dat de barnevelder zeer bekend is, en hoogstwaarschijnlijk het bekendste kippenras ter wereld is.

De barnevelder komt ook voor in een kleinere variant, namelijk de barnevelderkriel.